Het jaar van de os

We zijn intussen een weekje ver in het nieuwe Chinese jaar (het jaar van de os) dat op 26 januari van start ging. Dit jaar geen sneeuwstormen, waardoor iedereen op tijd bij zijn familie geraakt is om te vieren. Al heeft dat voor heel wat mensen meer gekost dan dat nodig is : trein- en busticketten werden immers opgekocht door enkelingen en nadien aan woekerprijzen doorverkocht. Voor velen een streep door hun rekening, zeker met de lagere bonussen ten gevolge van de crisis.
Aan de hoeveelheid vuurwerk die er weer afgeschoten is, was de crisis dan weer niet merkbaar. Het blijft onvoorstelbaar hoeveel geld hier op enkele dagen tijd de lucht ingeschoten wordt. We waren dit jaar buiten in de compound rond middernacht. We hadden immers met een aantal families van de compound een eigen (internationaal) eindejaarsfeestje gebouwd (alle redenen zijn goed om te feesten). Een van hen had ook wat vuurwerk gekocht en we waren naar het speelplein getrokken om het af te schieten. We waren echter niet alleen. Heel wat Chinese families schoten ook vuurwerk af en ik kan je verzekeren, het onze viel erbij in het niet. Zij hadden van die grote dozen die gemakkelijk 100 euro kosten en zo hadden ze er meer dan één. Daarnaast ook massa’s voetzoekers. Dat is nog erger : er is niets te zien maar het maakt wel een oorverdovend lawaai. Voor mensen die ooit in een oorlogsgebied vertoefd hebben, moet dit traumatische herinneringen oproepen.
Voor de Chinezen is dit ritueel heel belangrijk. Ze geloven immers dat dit vuurwerk nodig is om de boze geesten weg te jagen. Het is echter niet alleen op oudejaarsnacht dat er vuurwerk en voetzoekers afgeschoten worden. Ze herbeginnen op nieuwjaarsmorgen om de terugkeer van de goden te vieren en hun respect voor de voorvaderen te tonen. Ze herbeginnen op de 5de dag van het nieuwe jaar om de godin van de rijkdom te aanbidden en ze herbeginnen een laatste keer op de 15de dag van het nieuwe jaar om de feestelijkheden af te sluiten. En ik kan je verzekeren, zelfs op andere dagen is er her en der op alle mogelijke momenten van de dag vuurwerk te horen en te zien. Als je een uitbater van een restaurant hoort verklaren dat hij meer verdient door drie weken vuurwerk te verkopen dan door een heel jaar zijn restaurant open te houden, zegt het genoeg over de impact die vuurwerk heeft tijdens de weken rond Chinees Nieuwjaar.
Er gebeuren natuurlijk ook enorm veel ongelukken. Enerzijds door de onvoorzichtigheid van mensen (zo zij er 15 doden gevallen in een bar waar ze binnen vuurwerk aangestoken hadden) maar anderzijds ook omdat de kwaliteit niet altijd goed is. Er is ook geen enkele restrictie wat betreft locaties. Iedereen die wil kan om het even waar vuurwerk afschieten : in parken, tussen de gebouwen, in woonzones,…. Als je dat vergelijkt met de veiligheidsmaatregelen die in Europa worden getroffen als er vuurwerk wordt aangestoken. Ik vraag me af hoe lang dit nog gaat toegestaan worden.
Vanaf vandaag begint het economische leven te hernemen want de officiële verlofdagen zijn voorbij. Maar het zal zeker nog een week duren voor alles op volle kracht zal draaien. Heel wat mensen nemen extra verlofdagen om wat langer te kunnen blijven bij hun familie die ze meestal maar één keer per jaar zien. En met familie bedoel ik niet alleen ouders, broers en zussen, maar dikwijls ook hun eigen kinderen. Onze hulp in het huishouden bijvoorbeeld heeft een dochter van 13 jaar die ze enkel ziet tijdens de periode van Chinees Nieuwjaar en die verder opgevoed wordt door de grootouders.
Het nieuwe jaar belooft een uitdagend jaar te worden voor China. Door de wereldwijde economische crisis, is er voor het eerst in jaren geen groei te noteren. Integendeel, er is zelfs recessie. Het is nog maar de vraag of de Chinese overheid erin zal slagen om de stabiliteit te handhaven. Zeker omdat het vertrouwen van de bevolking in de regering vorig jaar een serieuze dreun gekregen heeft. Enerzijds was er het melkschandaal die aan enkele kinderen het leven gekost heeft en honderd duizenden ziek gemaakt heeft. Anderzijds was er de aardbeving in Sichuan waar heel wat scholen als een kaartenhuisje in elkaar gestort zijn omdat ze, door corruptie, niet sterk genoeg gebouwd waren. Bovendien verhoogt de druk op de regering om, na de economische veranderingen, nu ook het politieke stelsel te hervormen. Zijzelf beseffen stilaan wel dat ze moeten democratiseren maar ze willen dat heel geleidelijk doen, met de nadruk op ‘heel’. Ze zeggen dat ze daarvoor 100 jaar nodig hebben. Zal de bevolking dit aanvaarden? Dit jaar vindt ook de 20-jarige herdenking plaats van de bloedig neergeslagen opstand op het Tiananmen plein.
Allemaal elementen die de stabiliteit en robuustheid, waar de os voor staat, onderuit kunnen halen.
Ons kinderen zijn vandaag terug naar school getrokken na een weekje vakantie. Het heeft deugd gedaan die gewoon thuis door te brengen. Zeker na de drukke kerstvakantie in Europa. Het weer was over het algemeen heel aangenaam (droog, zon, niet te koud), op 1 regendag na. Shanghai zonder de dagelijkse monsterfiles, is heerlijk en nodigt uit om naar de stad te gaan voor een wandelingetje (vb Bund by night) of een voorstelling. Zo hebben we een optreden van een Italiaanse illusionist, Arturo Brachetti, meegepikt. Het (indrukwekkende) theater ligt aan de andere kant van de stad maar op minder dan een half uur stonden we er. Veel te vroeg maar we hebben dan van de gelegenheid gebruik gemaakt om het gebouw eens helemaal door te lopen (tot grote schaamte van onze tieners). Het was een leuke en gevarieerde avond. Hij is tegelijkertijd goochelaar, verteller, doet aan mime maar is bovenal een meester in het veranderen van zijn personage. Het ene moment stond hij op de scene als King Kong en enkele seconden later kwam hij van achter het gordijn als een Chinese keizer, een opera zangeres, Charlie Chaplin, Pinokkio, … . Echt knap gedaan en mooi aan elkaar gebreid. De kinderen waren enorm geboeid. Zeker Tom die sinds september magie lessen volgt op school als na-schoolse activiteit.
Ik wil toch ook nog even terug keren in de tijd. Vóór Chinees Nieuwjaar wordt in de meeste bedrijven het jaarlijks diner georganiseerd. Zo ook bij KBC en bij Randstad. Op zich niets bijzonders, ware het niet dat de Chinezen de gewoonte hebben om op die gelegenheden allerlei toneelstukjes, dansjes, liedjes … naar voor brengen voor de rest van het bedrijf. Het enthousiasme en de gedrevenheid waarmee ze dat doen is bewonderenswaardig. Ze zijn er op voorhand heel druk mee bezig (al dan niet tijdens de werkuren – dat wil ik in het midden laten). Ze zorgen voor aangepaste kostuums. Teksten worden van buiten geleerd. Collega’s, die in normale werkomstandigheden, heel rustig en bescheiden lijken, kunnen dan plots, zonder schroom, alleen op het podium gaan staan en een lied beginnen zingen. Patrick heeft actief moeten deelnemen aan die activiteiten. Hij moest een chinees liedje zingen dat hij en hij alleen door een koptelefoon hoorde en de collega’s moesten raden welk liedje hij zong. Ik heb het niet gehoord maar hij moet het er nog redelijk vanaf gebracht hebben, want zijn collega’s hebben het geraden.
Een ander hoogtepunt van zo’n diner is ‘the lucky draw’. Er worden altijd een aantal prijzen weggeven door lottrekking. Er werden bij ons dit jaar heel wat mooie prijzen weggeven, zoals een laptop, een digitale fotocamera, een mobiele telefoon,… Wat opvalt is dat, eens de laatste prijs is weggegeven, de meesten recht staan en naar huis gaan. Zelfs als het hele programma nog niet afgewerkt is, zelfs als er net daarvoor veel sfeer was… In Europa zouden mensen dan nog even blijven napraten en een glaasje drinken.
Bij Randstad zijn er grote veranderingen aan de gang. Onze Nederlandse CEO Paul, die Randstad China 3,5 jaar geleden heeft opgericht, vertrekt midden februari om een nieuwe verantwoordelijkheid op te nemen in Europa. Hij wordt verantwoordelijk voor een aantal Scandinavische en Oost-Europese landen, waaronder Hongarije. En laat dat nu juist het land zijn waar ik mee aan de wieg stond. De wereld wordt alsmaar kleiner.
We krijgen vanaf nu een Chinees als CEO. Enkel Annemarieke (Nederlandse en verantwoordelijk voor ‘search and selection’) en ik (deeltijds) schieten over als buitenlanders. Normaal vertrekt Annemarieke in augustus. Afwachten of we ons kunnen staande houden in die volledig Chinese omgeving.
Paul zijn vertrek brengt uiteraard afscheidsdinertjes mee. Zo hadden we met het management team een etentje vlak voor het Chinees Nieuwjaar. Omdat Paul ooit al lachend gezegd had dat hij het jammer vond dat hij geen lid was kunnen worden van de communistische partij, heeft hij als afscheidscadeau een schilderij gekregen waarop hij de huidige president van China, Hu Jintao, omhelst. Het lijkt bijna echt.
Nog een afsluiter : vandaag kwam onze hulp terug van haar vakantie en ze had een geschenk bij voor ons : een zak met - ik heb ze geteld - 102 eieren van de kippen van haar moeder. Ze heeft er 8u mee op de bus gezeten en is erin geslaagd om ze veilig en heel in Shanghai te krijgen. Wat ik allemaal ga moeten bakken om dat op te krijgen weet ik nog niet maar het was haar manier om ons een gelukkig nieuwjaar te wensen. Mooi he!