De start van een nieuw decennium

Eerst en vooral wensen we jullie het allerbeste voor het nieuwe jaar dat zich voor ons uitstrekt. We hopen dat het voor jullie een jaar wordt met een goede gezondheid, veel warme momenten, succes en voldoening. Voor Shanghai is eindelijk het jaar aangebroken waarin de ogen van de hele wereld op hen zullen gericht zijn : het jaar van de wereldexpo. Ze zijn er zich al enkele jaren intensief op aan het voorbereiden in de vorm van indrukwekkende wegenwerken, een grote uitbreiding van hun metro netwerk, opkuisen van gevels en uiteraard het bouwen van de expo site. We hebben er de ongemakken moeten van verdragen (fileproblemen, lawaai, stof,..) maar kunnen er nu stilaan de vruchten van plukken. Er zijn heel wat nieuwe wegen en metro stations in gebruik genomen op 1 januari waardoor het verkeer wat vlotter lijkt te gaan. We genieten met volle teugen van want onze vreugde zou wel eens van korte duur kunnen zijn : wat staat ons te wachten als de expo zijn deuren opent op 1 mei?
Maar voor we zover vooruit blikken, willen we onze ervaringen van de voorbije jaarwisseling met jullie delen. Dit jaar hebben we die niet in België gevierd met onze familie en vrienden. Daardoor is de kerstsfeer een beetje aan ons voorbij gegaan. Maar je hoort ons niet klagen want we hebben een zeer verrijkende twee weken doorgebracht in Myanmar (het vroegere Birma). Al sinds we hier in China neergestreken zijn, is het een land dat ons intrigeerde. Twee jaar geleden hadden we al eens plannen om het te bezoeken maar toen was het er juist politiek onrustig en hebben we het risico niet genomen. Nu dus wel en we hebben het ons absoluut niet beklaagd.
Eigenlijk hebben we de eindejaarsperiode toch wel deels in familieverband doorgebracht want we hebben deze reis samen met mijn neef Patrick en zijn familie gemaakt. We waren dus met z’n tienen : 4 volwassenen en 6 kinderen. Acht jaar geleden hadden we al eens twee weken samen door Zuid-Afrika getrokken. Toen was dat heel vlot gelopen. Intussen zijn die kleine kinderen van toen echter tieners geworden (tussen 11 en 16 jaar) en was het even afwachten hoe de verstandhouding ging zijn. En die was, in één woord, fantastisch. De kinderen hebben elkaar op een positieve manier gestimuleerd en hebben daardoor een enorme bijdrage geleverd aan het welslagen van deze reis. Het was leuk om hen bezig te zien.
Naar Myanmar op reis gaan, is terug keren in de tijd. Heel wat voorzieningen, die voor ons evident zijn, vind je er niet (of beperkt) terug : het mobiele telefoonnetwerk (geen enkele van onze telefoons konden we gebruiken), internetverbinding (werkte meer niet dan wel), geldautomaten, betaling met kredietkaarten (je moet zorgen dat je cash geld bij hebt voor de hele reis), wegen, infrastructuur, stromend water, elektriciteit, … Daar zit het dictatoriale, militaire regime voor een groot deel tussen: die zijn duidelijk meer bezig met het vullen van hun zakken dat met het zorgen voor de bevolking. Al merk je als buitenlander in de praktijk niets van het regime. Je ziet er nauwelijks politie en al helemaal geen militairen. Blijkbaar mengen ze zich in burger tussen de mensen. Het viel ons wel op dat onze gidsen heel open waren over de situatie en hun afkeuring voor het regime duidelijk lieten blijken. Twee ervan waren dan ook actief betrokken geweest bij de opstanden in 1988 en ze hebben dit beiden moeten bekopen met een gevangenisstraf.

Wie Myanmar zegt, zegt ook pagodes en tempels. Het is een land waar het buddhisme een grote
stempel heeft gedrukt op de cultuur en de mentaliteit van de bevolking. Overal rijzen de (vergulde) pagodes op in het landschap (of je nu in de stad of op het platteland bent) en overal kijkt de Buddha je sereen en ingetogen aan. De mensen hebben het moeilijk om in hun primaire behoeften te voorzien maar toch offeren ze op alle mogelijke manieren aan de Buddha. Hetzij in de vorm van levensmiddelen, hetzij in de vorm van diensten, hetzij in de vorm van financiële giften voor het onderhoud van de pagodes. Je moet weten dat de vergulde pagodes om de 7 jaar een nieuwe laag bladgoud moeten krijgen om hun glinstering te behouden. En dat kost geld.
De grootste en bekendste pagode van Myanmar is de Shwedagon Pagode in Yangon, voor de buddhisten de heiligste plek in Myanmar. Het is een immense vergulde stoepa (98m hoog) op een heuvel, waar meer dan 60 kleinere tempels in een cirkel omheen liggen. Er heerst een
ingetogen, mystieke sfeer. Je ziet er weinig toeristen maar heel veel locale mensen en monniken in hun rode habijt. In het hele tempelcomplex mag je niet met schoenen binnen. Iedereen loopt er dus op zijn blote voeten. Rond zonsondergang kwam er plots een hele groep mensen met een veegborstel, die in een rij de wandelruimte rond de stoepa kwamen proper maken. Dat was hun manier om te offeren aan Buddha.
Maar niet alleen in Yangon zijn er pagodes. De vlakte rond Bagan ligt bezaaid met duizenden pagodes en stoepa's, de ene beter bewaard dan de andere. De oudste dateren van de 11de eeuw. Je vindt ze in alle mogelijke maten en kleuren. De meeste zijn opgetrokken uit baksteen en krijgen een prachtige oranje gloed bij zonsondergang.
In Mandalay hebben we o.a. de Kuthodaw pagode bezocht, met het grootste stenen boek ter wereld. Honderden kleine pagodes bevatten stenen tabletten van marmer waarop teksten zijn geschreven. Een ervaren monnik heeft 2 jaar nodig om de complete tekst te lezen. Wij lieten het bij het nemen van een aantal foto's. Er was ook een pagode met twee levende slangen, die dagelijks gevoed en gewassen worden.

We hebben echter niet alleen stoepa’s, pagodes en tempels bezocht. We wilden ook kennis maken met de lokale bevolking en hun levenswijze. We hebben verschillende niet toeristische dorpjes bezocht en werden overal met evenveel vriendelijkheid en warmte ontvangen. De huizen zijn meestal opgetrokken uit bamboe. Ondanks de armoede, viel het op dat het overal proper onderhouden was (dat in tegenstelling tot wat we meestal in China zien). Een van de mooiste momenten van deze reis blijft voor mij de namiddag van Kerstavond. We waren op bezoek in een klein dorpje, gelegen op een eiland. Reeds van bij onze aankomst met een bootje was duidelijk dat ze hier zelden bezoek krijgen van buitenlanders. We waren een bezienswaardigheid en vooral de lokale kinderen waren nieuwsgierig. Op korte tijd liepen er een dertigtal rond ons terwijl we door het dorpje wandelden. Spontaan zijn onze kinderen beginnen spelen met hen en de clown beginnen uithangen. Het was hartverwarmend om al die spontane en lachende gezichtjes te zien bij die kinderen, die het met heel weinig in hun leven moeten stellen.
In een ander dorp hebben we kennis gemaakt met een hele fiere en kranige grootvader die ons zijn hele familie heeft voorgesteld. Zij wilden ook weten hoe onze families in elkaar zaten. Wie bij wie hoorde. Gelukkig hadden we de gids die alles vertaalde. Daar hebben Sven en Louis een voetbalmatch gespeeld tegen twee jongentjes van het dorp. De gastjes waren een stuk kleiner maar wel heel behendig. België heeft het onderspit moeten delven maar als verzachtende omstandigheden kunnen we aanhalen dat er op blote voeten gespeeld werd en met een heel kleine, harde bal.
We hebben tijdens onze reis ook heel wat verschillende vervoermiddelen uitgetest. We hebben enkele binnenvluchten genomen. Die vliegtuigen waren correct en we kregen een goede service. Zelfs op een vlucht van een half uur zijn ze erin geslaagd ons eten en drinken te geven. Over snelheid gesproken. Ook het inchecken ging telkens heel snel. Verrassend, zeker als je weet dat ALLES manueel gedaan werd: er was een geschreven lijst met de namen van de passagiers, de boarding pass werd manueel ingevuld, de bagage labels werden manueel van een nummer voorzien en de bagage werd manueel weggedragen naar het vliegtuig. En toch ging het sneller dan het elektronisch inchecken voor onze internationale terugvlucht naar huis.
We hebben een dag op een publieke boot doorgebracht om een afstand van 200 km af te leggen. Op het moment van het boeken van de reis werd ons gezegd dat het 9u zou duren. De dag voor ons vertrek liet onze gids ons weten dat het 12u ging duren en toen we op de boot stapten, hoorden we van de enkele andere buitenlandse medepassagiers dat we moesten rekening houden met 14u. En die laatsten hebben gelijk gekregen : we zijn om 5u ’s morgens op die boot gestapt, om 6u vertrokken en er pas ’s avonds om 8u vanaf gestapt. Als we het op voorhand geweten hadden dat het zo lang ging duren, hadden we waarschijnlijk een ander vervoermiddel gekozen. Anderzijds was het een erg boeiende ervaring en was het een kennismaking met het echte leven van Myanmar. Vooral als de boot onderweg ergens aanmeerde, was er heel wat te beleven. Dan werden er 2 houten planken gelegd en begon het laden en lossen van goederen: manden vol etenswaren, pakken bloemen, vaatjes olie, manden met keramieken potjes, zakken bloem, …, die dan te voet of met ossenwagens tot aan hun dorp gedragen werden. Die mensen moeten daar nog sleuren!
Daarnaast hebben we ons ook nog verplaatst per taxi (zonder venster en een gat in de bodem van de carroserie), per gewone bus, per kleine open bus, per houten motorboot, per paardenkar, per ossenwagen, per fiets en … te voet.
We hebben een trekking gedaan van twee dagen rond Inle Lake. Dat is een meer dat op 1000m ligt en omringd is door bergen. De overnachting was gepland in een monniken klooster gelegen op 1600m. Nu moeten jullie weten dat het winter was in Myanmar : dat betekent heerlijk weer overdag zolang de zon er is (25°, zon, blauwe lucht) maar sterke temperatuursdaling ’s nachts (met temperaturen tot tegen het vriespunt). Gelukkig mochten we een vuurtje stoken ’s avonds zodat we ons toch een beetje konden verwarmen. Maar het was zeker niet onze meest comfortabele nacht. We sliepen allemaal samen in een bakstenen gebouw op de grond op een dun matje. We hadden elk twee dekens gekregen en een klein hoofdkussen. Dat gecombineerd met onze twee pulls was nog maar net genoeg om ons min of meer warm te houden. Bovendien zaten er ook muizen, die lawaai maakten en af en toe al piepend weg sprintten. We waren dus blij als de zon aan de horizon verscheen om ons terug op te warmen.
We hebben echter maar een gedeeltelijke ‘monniken-ervaring’ gehad. De echte monniken moeten ’s morgens voor zonsopgang op pad om voedsel voor de dag te gaan verzamelen (lees: te gaan bedelen). Het geven van voedsel aan de monnik geldt als een goede daad. Wij hebben ons ontbijt gekregen zonder dat we er moesten voor gaan bedelen: rijst met groenten, avocado, een appelsien en Chinese thee. Niet door iedereen gesmaakt maar dat heeft de wandelpret niet beïnvloed. De kinderen holden even enthousiast achter onze (te) snelle gids aan, terwijl de oudjes het tempo een beetje probeerden te drukken. Tom hield onderweg de afgelegde afstand bij : bijna de hele tocht heeft hij zijn aantal stappen geteld. Het waren er 20.000.
Ik zou nog kunnen vertellen over de lokale markten, over het bezoek aan de monnikenschool, over de verschillende artisanale technieken (maken van bladgoud, bamboopapier, palmsuiker, lotusvezeltextiel, sigaren,…), over de prachtige zonsopgangen en –ondergangen, over een tempel in een grot waarin duizenden buddha’s staan, over de drijvende tuinen in Inle lake, over Silke en Lia die als enigen de overgang naar het nieuwe jaar wakker beleefd hebben, over de zangstonde rond het vuur, over de ruilhandel van onze kinderen, over de handstand van Stanislas boven op een tempel, over de speciale roei- en vistechniek in Inle Lake,…
Ik zou jullie gaan vervelen. Myanmar en vooral de vriendelijke en warme mensen hebben ons hart veroverd. Als het regime er verandert, zal het toerisme er zeker in alle hevigheid losbarsten. We kunnen alleen maar dankbaar en gelukkig zijn dat we de kans gehad hebben het te bezoeken op het moment dat het nog authentiek en echt is. Onvergetelijk.